TEMA Vakfı Aydın İl TemsilcisiMehmet ÖZDEMİR Efeler – Kardeşköy Ortaokuluna giderek Öğrenci velilerinin izni ile 5/A sınıfı öğrencilerinin %85’ini TEMA Vakfı gönüllüsü yapan sınıf öğretmeni Gülcihan ÇERÇİ ve 6/A sınıfı öğrencilerinin %76’sını TEMA Vakfı gönüllüsü yapan sınıf öğretmeni Bilge ÇELEBİ ile Efeler Kardeşköy Ortaokulunda koordinasyonu sağlayan, TEMA Vakfı’nın tanıtılmasını, Gönüllülük işlemlerinin sağlıklı yapılmasını, gerçe kleştiren Sosyal Bilgiler Öğretmeni, TEMA Vakfı Okul Temsilcisi Ferda İNAN EREN’ e teşekkür etti.
TEMA Vakfı gönüllüsü öğrencilerle tanışmak, TEMA Vakfı’nı, tüm canlıların muhtaç olduğu temel doğal varlıklardan biri olan toprağı konuşmak üzere, TEMA Vakfı Efeler Kardeşköy Ortaokulu TEMA Vakfı Okul Temsilcisi Sosyal Bilgiler öğretmeni Ferda İNAN EREN ile birlikte 5/A, 6/A sınıfı öğrencilerinin toplandığı sınıfa gidildi. İl Temsilcisi sunum eşliğinde toprağı anlattı; “TEMA Vakfı erozyon ve çölleşmeyle mücadele eden bunun için de ağaçlandırma ve eğitim çalışmaları yürüten gönüllü bir kuruluş. Ben de TEMA Vakfı’nın bir gönüllüsü ve Aydın İl Temsilcisi olarak olarak size TEMA Vakfı’na gönüllü olduğunuz için teşekkür etmeye, sizinle toprağı konuşmaya geldim. Size toprağı, toprağın gizemli dünyasını ve toprağı nasıl koruyabileceğimizi anlatacağım. Sizin neler söyleyeceğinizi de merak ediyorum. Toprak yer kabuğunu oluşturan kayaçların çok uzun süreler içinde parçalanması sonucunda oluşur. Bu parçalanma fiziksel ve kimyasal yollarla gerçekleşir.Parçalanan kayanın toprak olması ise uzun ve doğa için çok emek isteyen bir iştir. Toprağın oluşumunda çeşitli değişkenler rol oynar. Bu değişkenler; ana kaya, iklim, yüzey şekli, canlılar ve zamandır. Toprağın oluşum sürecinde bu değişkenlerin birkaçı ya da hepsi etkili olabilir. Ana kaya, toprağın üzerinde oluştuğu kayaçtır. Bir toprağın yapısı ve renk gibi özelliklerini, üzerinde oluştuğu kayacın özellikleri belirler.
İklim de toprağın oluşumunda etkili olan faktörlerden biridir. Örneğin; gündüz sıcaklıklarının çok yüksek, gece sıcaklıklarının çok düşük olduğu bölgelerde fiziksel parçalanmalara sıklıkla rastlanır. Yağış ve sıcaklık, kimyasal parçalanmanın iki önemli bileşenidir.
Bitki, hayvan ve mikroorganizmalar gibi canlılar da toprağın oluşumunda rol oynar. Örneğin; kayaçların çatlaklarında büyüyen ağaçların kökleri, bu kayaçların parçalanmasına neden olur. Yuvasını toprağa yapan hayvanlar da tıpkı bitkiler gibi kayaçların parçalanmasına katkıda bulunabilir.
Tüm bu faktörler toprağı bir heykeltıraş gibi işlemeye başlar. Ana kaya zamanla aşınır ve aşınan kayanın üstünde biriken küçük mineral tanelerinin üzerinde bitkiler gelişmeye başlar. Bitkiler, kökleri ile kayayı parçalamaya devam eder. Bitkilerin burada yaşamaya başlamasıyla gözle görünemeyen birçok canlı toprağa gelir. Bu canlılarla birlikte toprak oluşumu ve topraktaki yaşamın gelişimi de hızlanır. Önce solucanlar, böcekler sonra da diğer hayvanlar ve ağaçlar toprağa geldiğinde toprak oluşumunun büyük bölümü gerçekleşmiş olur. Artık toprak olgun bir toprağa dönüşmüştür.
Toprak, mineraller, bitkilerin kökleri, hayvanların dışkıları, çürümüş yapraklar ve ölmüş böceklerle bunların ayrışmasıyla oluşan humustan/organik maddeden, sudan ve havadan oluşur. Tüm bu maddeler farklı toprak çeşitlerinde farklı miktarlarda bulunur. toprağın oluşması için çok uzun bir zaman gerekir. 2,5 cm toprak ancak 1000 yılda oluşur.
Toprak bitkileri büyütür, bitkiler de toprağı örterek korur. Toprağın üzerindeki bitki örtüsü uzaklaştırılır veya tahrip edilirse toprak koruyucusundan mahrum kalır. Rüzgârla ya da yağmur damlalarının şiddeti ile toprak yerinden koparılarak su ile taşınır. Buna erozyon adı verilir. Erozyona pek çok etken neden olabilir. Arazinin eğimi, şiddetli yağışlar ve toprağın yapısı; doğal nedenler arasındadır. Ayrıca toprağın üstündeki bitki örtüsünün yok edilmesi ve uygun olmayan tarım yöntemlerinin kullanılması gibi insanlardan kaynaklanan nedenler de vardır. Erozyon aslında çok yavaş gerçekleşen bir doğa olayıdır. Ancak bazı insan etkinlikleri erozyonu hızlandırarak insan etkisiyle taşınan toprak miktarı doğal yolla oluşan toprak miktarından fazla olursa buna hızlandırılmış erozyon denir. Erozyon denildiğinde kastedilen hızlandırılmış erozyondur. Erozyon önemli toprak kayıplarına neden olabilir. Bir çay kaşığı sağlıklı toprağın içinde, dünyadaki insan sayısından daha fazla organizma yaşar. Erozyon toprağı sağlıklı kılan organizmaların yaşadığı organik katmanı hızla yok eder. Erozyonla taşınan toprak, geride kalan topraktan neredeyse 5 kat daha fazla organik madde taşır. Ayrıca erozyon su geçirgenliği ve su tutma kapasitesini de azaltır. Erozyon ile içerdiği canlı bakımından en zengin, en verimli kısmı olan üst toprağın kaybı ile toprak verimsizleşir. Toprak canlıları da kendilerine uygun yaşama koşulları bulamazlar ve yaşayan toprak giderek ölü toprak haline gelir. Toprağın kaybı tüm canlıların gıda güvenliğinin tehkiye düşmesi demektir.Bu soruna çözüm bulmak amacıyla toprak kaybetmek hayat haybetmektir inancıyla ülkemizde pek çok çalışma yürütülüyor
Çok sevdiğimiz toprağı korumak için ormanların, meraların, tarlaların, yaşadığımız kent içindeki doğal alanların korunması çok önemlidir. Bir diğer önemli sorun da verimli tarım topraklarının tarım dışı amaçla kullanılması. İşte bütün bu doğal varlıkların korunmasını sağlamak, kaybını önlemek, insane kaynaklı tahribatların önüne geçmek ekolojik okur yazar bir topluma ulaşmakla mümkündür. Örgün eğitim kurumlarımızda görevli öğretmenlerimizin TEMA Vakfı Doğa Eğitim Programlarında yer alan etkinlikleri öğretmenlerimizin kendi programları ve ders konularına uyumlu olacak şekilde işlemelri için Milli Eğitim Bakanlığı, okullarımızda görevli yönetici ve öğretmenlerimizle yapılan işbirliği, sürdürülen titiz ve dikkatli çalışmalar, doğamız ve sürdürülebilir sağlıklı bir çevrede yaşama umudumuzu güçlendirmektedir. Efeler Kardeşköy Ortaokulunda gördüğümüz bu örnek davranışın diğer okul ve kurumlarımızda da yaygınlaşacağını umut ediyor, emeği geçenlere teşekkür ediyorum.” Dedi.